Thực hiện quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về định hướng phát triển văn hóa, con người nhiệm kỳ 2021-2026 “Chú trọng xây dựng môi trường văn hóa công sở lành mạnh, dân chủ, đoàn kết, nhân văn"[1] và Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế"[2], các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã đưa ra nhiều giải pháp, tiến hành nhiều hoạt động để xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Một trong những giải pháp và hoạt động tác động đến hiệu quả xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai chính là hoạt động văn hoá nghệ thuật. Chính vì vậy, trong những năm qua, hoạt động văn hoá nghệ thuật được các cấp uỷ, chính quyền quan tâm, chú trọng triển khai thực hiện từ đó góp phần xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh đạt nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, các đơn vị phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức từ tác động của nền kinh tế thị trường, tư duy lối sống hiện đại, từ điều kiện kinh phí, nguồn nhân lực… của đơn vị đã làm cho các hoạt động văn hoá nghệ thuật thực hiện chưa tốt, tác động kém hiệu quả trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Do đó, từ những vấn đề đặt ra cần có những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, thiết thực, hiệu quả để nâng cao chất lượng hoạt động văn hoá nghệ thuật góp phần xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh.
Từ khoá: văn hoá nghệ thuật, môi trường văn hoá, lành mạnh, công sở, tỉnh Đồng Nai.
1. Một số vấn đề lý luận về văn hoá nghệ thuật, môi trường văn hoá công sở lành mạnh
* Văn hoá nghệ thuật
Văn hoá nghệ thuật được hiểu là một bộ phận của văn hoá thẩm mỹ, là thành tố cấu thành nên văn hoá tinh thần, bao gồm 07 lĩnh vực như Văn học, Điêu khắc, Hội họa, Kiến trúc, Âm nhạc, Biểu diễn và Điện ảnh. Các lĩnh vực của văn hoá nghệ thuật là những hoạt động phản ánh hiện thực khách quan cuộc sống qua các tác phẩm nghệ thuật mang tính thẩm mỹ, giá trị nghệ thuật cao như các tác phẩm văn thơ, các bộ phim, bài hát, tranh ảnh, công trình kiến trúc…. Các hoạt động của văn học nghệ thuật luôn gắn liền với mọi hoạt động trong cuộc sống của con người, theo đó không những làm phong phú thêm đời sống văn hoá tinh thần mà còn tác động sâu sắc đến việc hình thành các giá trị văn hoá trong các hoạt động của con người. Với vai trò, chức năng, giá trị của văn hoá nghệ thuật đã đưa văn hoá nghệ thuật trở thành một mặt trận cùng với mặt trận kinh tế, chính trị, xã hội đóng góp mọi nguồn lực cho quá trình xây dựng, phát triển đất nước, đặc biệt trong thực hiện mục tiêu xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa.
* Môi trường văn hoá công sở lành mạnh
Môi trường văn hoá công sở lành mạnh được hiểu là môi trường làm việc trong các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị được hình thành, xây dựng bởi các yếu tố văn hoá vật chất và văn hoá tinh thần, được đảm bảo các điều kiện vật chất, được thực hiện theo các quy tắc, chuẩn mực trong giao tiếp, ứng xử, thực thi công vụ… tạo nên nét đặc trưng văn hoá trong hoạt động của cơ quan, đơn vị nhằm giúp cho mọi hoạt động của cơ quan, đơn vị hoạt động nhịp nhàng, thống nhất, hiệu quả và đạt chất lượng cao.
Môi trường văn hoá công sở lành mạnh ảnh hưởng lớn đến tinh thần, thái độ và hiệu suất công tác, chất lượng công việc của cán bộ, nhân viên trong cơ quan, đơn vị. Do vậy, cán bộ lãnh đạo, quản lý trong đơn vị cần có trách nhiệm quan tâm, chú trọng xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Để xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh cần đảm bảo các yếu tố sau:
Một là, cảnh quan văn hoá công sở luôn xanh, sạch, đẹp, phù hợp với thuần phong mỹ tục và tính chất của một cơ quan; có hệ thống cây xanh, cây cảnh, hồ nước, vườn hoa, tiểu cảnh, tranh ảnh, phù điêu, biểu tượng của cơ quan..; nhà vệ sinh, phòng ban làm việc sạch sẽ, gọn gàng; bố trí các hạng mục kiến trúc của cơ quan một cách hợp lý khoa học, thuận lợi cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị; các trang thiết bị như bảng tên, bảng hiệu, bảng thông báo, bảng nội quy, quốc kỳ, bàn ghế, máy tính, sơ đồ chỉ dẫn… được trang bị đầy đủ đảm bảo cho quá trình làm việc của cán bộ, công chức trong đơn vị.
Hai là, các giá trị văn hóa trong công sở được thể hiện rõ thông qua tính cách, trình độ, cách đối nhân xử thế, phẩm chất của từng cá nhân trong cơ quan đơn vị; thông qua các mối quan hệ ứng xử giữa cấp trên và cấp dưới, giữa đồng nghiệp với nhau và giữa cán bộ công chức với người dân, và mối quan hệ với chính mình theo đúng quy định của quy tắc ứng xử của cơ quan, đơn vị; thông qua thực hiện các nghi thức trong tiếp đón khách, quy định thăm hỏi, chúc mừng các cá nhân, tổ chức trong cơ quan hoặc ngoài cơ quan nhân các ngày lễ, tết, nghỉ hưu...; thông qua thực hiện các quy định về chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, lối sống trên cơ sở chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tuân thủ các quy định kỷ cương, kỷ luật của cơ quan, đơn vị, chống lại các biểu hiện tiêu cực trong quá trình thực thi công vụ… được biểu hiện rõ qua tác phong làm việc, trang phục, bảng tên, thái độ trong giao tiếp, xử lý công việc, đó là những cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức “ kiên trì rèn luyện đức tính liêm khiết của người cán bộ, công chức, xây dựng và tuân thủ nghiêm túc quy tắc ứng xử, chuẩn mực đạo đức công vụ"[3]; thông qua các thiết chế văn hoá trong công sở như thư viện, tủ sách, phòng truyền thống, sân thể thao, các thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao…; thông qua uy tín, niềm tin của cơ quan, đơn vị: đó là truyền thống, phẩm chất, năng lực, chất lượng hoạt động của đơn vị, được tổng hoà từ các yếu tố nêu trên.
Ba là, các hoạt động văn hoá trong công sở bao gồm các chương trình chiếu phim, văn hoá, văn nghệ, thể thao, về nguồn, tham quan các di tích lịch sử… được cấp uỷ, chính quyền phối hợp với Công đoàn, Đoàn Thanh niên tổ chức nhân các ngày lễ, tết, các buổi họp mặt, giao lưu giữa các đơn vị…; các câu lạc bộ, đội nhóm nhảy, bóng đá, cầu lông… trong cơ quan.
Bốn là, các sản phẩm văn hoá trong công sở là các tác phẩm, sản phẩm nghệ thuật được cán bộ, nhân viên trong cơ quan, đơn vị sáng tác, sáng tạo nên như các tác phẩm văn học, thơ ca, hội hoạ các biểu tượng, các sáng kiến về kiến trúc, các video, bộ phim tài liệu về hoạt động của cơ quan, đơn vị…
Có thể khẳng định, môi trường văn hoá công sở lành mạnh đó là sự tổng hoà các yếu tố nêu trên vừa tạo ra các giá trị văn hoá trong môi trường làm việc vừa hướng tới tính tích cực, tạo động lực cho cán bộ công chức trong cơ quan phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng công việc.
* Mối quan hệ giữa văn hoá nghệ thuật và môi trường văn hoá công sở lành mạnh
Từ sự phân tích nêu trên cho thấy giữa văn hoá nghệ thuật và các yếu tố xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ, tác động ảnh hưởng qua lại với nhau, làm cho các hoạt động ngày càng thêm phong phú và nâng cao chất lượng, hiệu quả.
Thứ nhất, môi trường văn hoá công sở lành mạnh được hình thành, xây dựng các hoạt động của văn hoá nghệ thuật như kiến trúc của đơn vị, cách bố trí các hạng mục kiến trúc; các tác phẩm nghệ thuật được cán bộ, công chức trong đơn vị sáng tác hoặc được trưng bày trong cơ quan như các tác phẩm văn học, tranh ảnh, phù điêu, biểu tượng…; các thiết chế văn hoá trong công sở như thư viện, tủ sách, phòng truyền thống, sân thể thao…; các hoạt động văn hoá trong công sở như tổ chức chiếu phim tài liệu, lịch sử, chương trình văn hoá, văn nghệ, thể thao, các hoạt động về nguồn, tham quan các di tích lịch sử… Các hoạt động văn hoá nghệ thuật được thực hiện một cách thường xuyên, trở thành nền nếp trong hoạt động của mỗi đơn vị, từ đó tạo nên sự khác biệt, nét đặc trưng riêng trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh của mỗi một đơn vị. Chẳng hạn, xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong trường học có những đặc điểm riêng so với các đơn vị khác như kiến trúc của ngôi trường, bố trí sắp xếp các công trình, tranh ảnh, biểu tượng, khẩu hiệu, thư viện, sách báo, các hoạt động văn hoá văn nghệ… đều thể hiện tính giáo dục, tính sư phạm rõ nét.
Thứ hai, các hoạt động văn hoá nghệ thuật là các hoạt động lành mạnh, hướng tới các giá trị Chân - Thiện - Mỹ, được sử dụng trong các yếu tố xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh đã tạo nên các giá trị văn hoá trong môi trường công sở như tác động đến việc hoàn thiện nhân cách của mỗi cán bộ, công chức trong đơn vị; xây dựng các mối quan hệ ứng xử, giao tiếp chuẩn mực; hình thành lối sống, nền nếp, tác phong làm việc chuyên nghiệp; tạo sự đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong đơn vị… Đồng thời, thông qua các hoạt động văn hoá nghệ thuật còn góp phần phát huy truyền thống của dân tộc, địa phương và đơn vị; giúp cho cán bộ, công chức trong đơn vị có cơ hội, điều kiện tiếp thu các giá trị văn hoá nghệ thuật và phát huy sự sáng tạo, khả năng của mình trong sáng tác các tác phẩm nghệ thuật… Trên thực tế, tuỳ vào đặc điểm, điều kiện của mỗi đơn vị mà hoạt động văn hoá nghệ thuật được đưa vào trong việc xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh có sự khác nhau, cũng chính vì thế đã tạo nên những nét đặc sắc, đặc trưng riêng trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh của mỗi đơn vị.
2. Văn hoá văn nghệ góp phần xây dựng môi trường văn hoá công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai và những vấn đề đặt ra.
Đồng Nai là một tỉnh phát triển công nghiệp nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đồng thời còn là tỉnh được hình thành từ rất sớm khoảng từ thế kỷ XVII, xứ Đồng Nai được xem là khởi nguồn của vùng đất phương Nam. Do đó, tỉnh Đồng Nai là nơi hội tụ các giá trị văn hoá phong phú và đặc sắc, cho đến nay còn giữ lại được nhiều hoạt động văn hoá nghệ thuật truyền thống và đồng thời phát triển thêm nhiều loại hình văn hoá nghệ thuật hiện đại. Các hoạt động văn hoá nghệ thuật trên địa bàn tỉnh được các cấp uỷ, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đầu tư phát triển nhằm phục vụ nhu cầu đời sống tinh thần của người dân, phục vụ thực hiện các nhiệm vụ chính trị và nhằm hướng tới xây dựng và phát huy giá trị văn hoá, con người Đồng Nai trở thành nguồn lực, động lực quan trọng cho tỉnh phát triển toàn diện và bền vững.
Thực hiện Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Kết luận số 76-KL/TW thực hiện Nghị quyết 33-NQ/TW, hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương về công tác văn hoá văn nghệ hàng năm, Quyết định số 129/2007/QĐ-TTg ngày 02-8-2007 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước; Quyết định số 1847/QĐ-TTg ngày 27-12-2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án Văn hóa công vụ; Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15-7-2021 của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030... đặc biệt thực hiện quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh, các cấp uỷ đảng, chính quyền tỉnh Đồng Nai đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp, tiến hành nhiều hoạt động để xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh góp phần nâng cao năng lực, phẩm chất cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; khắc phục tình trạng “môi trường văn hoá ở một số nơi chư lành mạnh; đạo đức, lối sống có biểu hiện suy thoái, xuống cấp"[4]. Một trong những giải pháp được đưa ra đó là tăng cường các hoạt động văn hoá nghệ thuật trong các hoạt động ở các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh. Giải pháp này xuất phát từ vai trò, tác động ảnh hưởng của văn hoá nghệ thuật đối với các hoạt động của đời sống xã hội, từ các yếu tố tạo nên môi trường văn hoá công sở lành mạnh.
Từ thực tế cho thấy, các đơn vị trên địa bàn tỉnh Đồng Nai tuỳ vào đặc điểm, điều kiện, khả năng của đơn vị mình để tiến hành các hoạt động văn hoá nghệ thuật trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh, theo đó mỗi đơn vị sẽ có nét đặc sắc, nổi bật riêng trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Tuy nhiên, hầu hết các đơn vị trên địa bàn tỉnh đều tập trung vào các hoạt động văn hoá nghệ thuật sau:
Thứ nhất, về kiến trúc của cơ quan đơn vị với việc bố trí, sắp xếp hệ thống cây xanh, cây cảnh, vườn hoa, tiểu cảnh, hệ thống phòng làm việc, phòng chức năng, nhà vệ sinh… khoa học, hợp lý, phù hợp với tính chất, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị; không gian của đơn vị thoáng, xanh, sạch, đẹp; treo cờ Đảng, cờ Tổ quốc, ảnh Bác Hồ, trang trí tranh ảnh, biểu tượng, khẩu hiệu của đơn vị… Với các hoạt động này làm cho cơ quan, đơn vị có một diện mạo mang đậm dấu ấn của mình, đồng thời tạo ra môi trường làm việc sạch sẽ, thoải mái, khang trang, uy nghiêm nhưng rất thân thiện, đảm bảo đầy đủ điều kiện làm việc, từ đó tác động đến lòng tự hào về đơn vị mình, hình thành ý thức gìn giữ, bảo vệ và đóng góp xây dựng môi trường làm việc ngày càng đẹp, hiện đại hơn; tạo động lực tinh thần làm việc cho cán bộ, nhân viên trong đơn vị hăng hái, nhiệt tình, trách nhiệm hơn.
Thứ hai, về các hoạt động văn hoá văn nghệ trong công sở được các đơn vị thường xuyên tổ chức trong các dịp như nhân các ngày lễ kỷ niệm của đất nước, triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị, tổ chức Đại hội, các buổi họp mặt, giao lưu giữa các đơn vị… Các hoạt động này được tổ chức thông qua hình thức chiếu phim tài liệu, phim truyện về lịch sử, về các lĩnh vực của đời sống xã hội; tổ chức các chương trình văn hoá, văn nghệ thể thao; hoạt động đi về nguồn tham quan các di tích lịch sử, làng nghề, các công trình kiến trúc; các câu lạc bộ văn thơ, văn nghệ, các nhóm nhảy, yoga… Trên cơ sở hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ về công tác văn hoá - văn nghệ và căn cứ việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị, các cấp uỷ, chính quyền phối hợp với tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên trong đơn vị cụ thể hoá tổ chức triển khai cho phù hợp với điều kiện về nhân lực, kinh phí, thời gian… của đơn vị mình. Chẳng hạn, Trường Chính trị tỉnh Đồng Nai, hàng năm vào các năm chẵn trong dịp kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, trường tổ chức hoạt động giao lưu văn hoá, văn nghệ giữa cán bộ, viên chức công trong trường với học viên hoặc nhân kỷ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, Ban Nữ công thuộc Công đoàn nhà trường đã tổ chức các hoạt động văn hoá văn nghệ trong các buổi họp mặt. Công đoàn Viên chức tỉnh Đồng Nai hàng năm thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu văn hoá, văn nghệ, thể thao giữa các đơn vị trên địa bàn tỉnh nhằm chăm lo, nâng cao đời sống tinh thần cho người lao động; Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh là đơn vị chuyên môn về lĩnh vực văn hoá, thể thao và du lịch đã tham mưu với Tỉnh uỷ và Uỷ ban nhân dân tỉnh trong việc tổ chức các hoạt động văn hoá văn nghệ. Theo Báo cáo của Sở, năm 2024, Sở chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong tỉnh tổ chức 14 hoạt động văn nghệ chủ đề như: Đêm thơ Nguyên tiêu thành phố Biên Hòa, chương trình văn nghệ chủ đề kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, chương trình văn nghệ chủ đề “Tôi yêu Tổ quốc tôi" chào mừng kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước tại huyện Cẩm Mỹ; chương trình biểu diễn và giao lưu ĐCTT phục vụ nhân dân tại huyện Định Quán…; tổ chức chiếu phim lưu động với các phim truyện Việt Nam (Giải phóng Sài Gòn, Điện Biên Phủ, Hoa ban đỏ…), phim tài liệu (Hà Nội - Thủ đô văn hiến, Ngày Thống Nhất, Chiến thắng Điện Biên Phủ…)… Thông qua các hoạt động văn hoá, văn nghệ giúp cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong đơn vị hiểu thêm về các giá trị truyền thống văn hoá của dân tộc, tăng thêm lòng yêu quê hương, đất nước, đơn vị mình, tăng thêm sự gắn bó, đoàn kết, hiểu nhau hơn; có thêm tinh thần, động lực để thực hiện nhiệm vụ chính trị, đồng thời từ đó loại bỏ dần, khắc phục những tư tưởng tiêu cực, chia rẽ, gây mất đoàn kết trong nội bộ đơn vị, những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống.
Thứ ba, về các thiết chế văn hoá được các đơn vị quan tâm đầu tư, xây dựng và đưa vào hoạt động như thư viện, tủ sách, các sân thể thao, các thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hoá văn nghệ, thể thao, giải trí… Đặc biệt, hoạt động xây dựng thư viện, tủ sách, đầu tư các trang thiết bị cho phòng đọc với nhiều thể loại sách, báo được các đơn vị trên địa bản tỉnh quan tâm, chú trọng như Thư viện tỉnh, các đơn vị trường học, Đoàn Thanh niên đã xây dựng các tủ sách pháp luật, tủ sách lịch sử, tủ sách “Thanh niên học và làm và theo lời Bác", tủ sách Bác Hồ… Theo đó, hoạt động này không những giúp cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị được hưởng thụ thêm một loại hình sinh hoạt văn hoá tinh thần bổ ích, lành mạnh mà còn nâng cao lập trường tư tưởng, tiếp thu thêm nhiều kiến thức, hiểu biết về các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ đó làm cho cán bộ, công chức, viên chức yên tâm phấn đấu trong lao động, học tập và công tác. Đồng thời, thông qua hoạt động này đã phát động một phong trào đọc sách báo và làm theo sách báo, hình thành nên văn hoá đọc thực hiện mục tiêu học tập suốt đời trong cán bộ, đảng viên.
Thứ tư, các sản phẩm văn hoá nghệ thuật trong công sở như các biểu tượng, bài hát truyền thống, các tác phẩm văn học, thơ ca, phim tư liệu, vở kịch, màn trình diễn… về đơn vị mình, về địa phương, quê hương, đất nước được sáng tác, xây dựng trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ chính trị, hoặc qua các cuộc thi sáng tác các tác phẩm nghệ thuật, hội thi văn hoá, văn nghệ… Đây là hoạt động nhằm phát huy tính sáng tạo, trí tuệ, khả năng của cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị, tạo ra dấu ấn riêng, đặc trưng cho mỗi đơn vị. Đồng thời qua các sản phẩm văn hoá nghệ thuật đó giúp cho cán bộ, công chức, viên chức có thêm sự hiểu biết về đơn vị mình, địa phương, quê hương, đất nước mình; tăng thêm lòng tự hào, lòng yêu mến và phát huy tinh thần trách nhiệm, sức lực của mình để đóng góp xây dựng, phát triển đơn vị, địa phương, quê hương, đất nước ngày càng vững mạnh. Thực tiễn cho thấy nhiều đơn vị rất quan tâm, chú trọng đầu tư các hoạt động này, chẳng hạn, trên cơ sở chỉ đạo của Ban Thường vụ tỉnh Đồng Nai, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ đã xây dựng bộ phim tài liệu “Tỉnh uỷ lâm thời Biên Hoà - những dấu ấn lịch sử", Trường Chính trị tỉnh Đồng Nai đã làm bộ phim tài liệu để nhìn lại và đánh giá quá trình hình thành và phát triển của Trường…
Thứ năm, về cách ăn mặc nơi công sở như trang phục, bảng tên, giày dép, đầu tóc… một hình thức của loại hình nghệ thuật biểu diễn. Thực tế, tuỳ vào tính chất công việc, điều kiện của mỗi đơn vị sẽ có quy định về cách ăn mặc khác nhau như trang phục tự do, theo ngành hoặc đồng phục… và đây cũng là yếu tố làm nên sự khác biệt, nét đặc trưng riêng trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Chẳng hạn như ở các đơn vị trường học như Trường Chính trị tỉnh, Trường Đại học Đồng Nai… với môi trường sư phạm yêu cầu về trang phục phải lịch sự, kín đáo, thông thường quy định mặc áo dài truyền thống, quần tây, áo sơ mi khi lên lớp, đeo bảng tên, không được đi dép lê…; hoặc ở các đơn vị như Toà án nhân dân tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, Thanh tra tỉnh, Công an tỉnh… có quy định mặc trang phục, bảng tên, giày dép của các ngành… Một số đơn vị như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tỉnh, Trường Chính trị, các Ban Tuyên giáo, Dân vận… quy định mặc đồng phục áo dài tuyền thống nhân các ngày lễ, tết như trong dịp ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 với hoạt động “Tuần lễ áo dài Việt Nam"… đã tạo nên một màu sắc, diện mạo tươi mới, đặc sắc cho đơn vị mình, tạo sự gắn kết, tôn vinh trang phục truyền thống của dân tộc. Qua cách ăn mặc, đặc biệt là trang phục không những cho thấy rõ tác phong, thái độ, sự nghiêm túc, sự tôn trọng, trách nhiệm của mỗi cán bộ, công chức, viên chức với công việc, với mọi người mà còn cho thấy tinh thần đoàn kết, tính kỷ luật, sự nghiêm minh của đơn vị, từ đó góp phần tăng lòng tự hào, yêu đơn vị, tạo sự kết nối giữa mọi người với nhau, làm tăng thêm niềm tin, vị thế, uy tín của đơn vị, tạo ra một môi trường văn hoá công sở lành mạnh có kỷ luật, kỷ cương và mang sắc thái riêng.
Qua phân tích, làm rõ 05 hoạt động văn hoá nghệ thuật nêu trên cho thấy các hoạt động này đã tác động một cách sâu sắc, hiệu quả đến việc hình thành, xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Các hoạt động văn hoá nghệ thuật không chỉ được thực hiện ở các đơn vị có chuyên môn về lĩnh vực văn hoá nghệ thuật mà các hoạt động này có mặt, tồn tại và được thực hiện, triển khai thực hiện hàng ngày chính trong quá trình hoạt động của mỗi đơn vị. Do đó, để xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh bên cạnh đảm bảo các yêu tố như cảnh quan, cơ sở vật chất, kinh phí thì cần đặc biệt đầu tư, chú trọng đến các hoạt động văn hoá nghệ thuật.
* Những vấn đề đặt ra
Từ sự phân tích nêu trên cho thấy rõ các hoạt động văn hoá nghệ thuật được các đơn vị triển khai thực hiện, thấy rõ sự tác động, tính hiệu quả của hoạt động này đối với việc xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Tuy nhiên, qua đây còn cho thấy rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn đặt ra trong quá trình các đơn vị triển khai thực hiện hoạt động này.
Một là, một số đơn vị chưa quan tâm, đầu tư cho các hoạt động văn hoá nghệ thuật. Vấn đề này xuất phát từ nhận thức về các lĩnh vực, vai trò của hoạt động văn hoá nghệ thuật đối với việc xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh; từ thời gian, kinh phí, nguồn nhân lực, năng lực nghệ thuật; từ sự tập trung trong thực hiện nhiệm vụ chính trị; từ việc thiếu sự mạnh dạn, bản lĩnh, ngại khó, ngại khổ trong đề xuất và thực hiện các hoạt động văn hoá nghệ thuật ở đơn vị.
Hai là, chưa có sự đoàn kết, thống nhất, phát huy cao tinh thần trách nhiệm, vào cuộc của các tổ chức, thành viên trong đơn vị trong tham gia thực hiện các hoạt động văn hoá nghệ thuật. Vấn đề này xuất phát từ nhận thức vai trò của các hoạt động văn hoá nghệ thuật được tổ chức; từ ý thức trách nhiệm của các thành viên; từ tính nghiêm minh, tính kỷ luật, nội quy, quy định trong đơn vị.
Ba là, hầu hết các đơn vị mới chỉ tập trung trong một số hoạt động như tổ chức các chương trình văn hoá văn nghệ, trang phục. Một số hoạt động như tạo không gian làm việc ngăn nắp, gọn gàng sạch sẽ, nhất là nhà vệ sinh chưa được tốt; việc xây dựng tủ sách, văn hoá đọc chưa tạo thành phong trào, nền nếp; việc chiếu phim tài liệu, phim Việt Nam về lịch sử, về truyền thống dân tộc, về đấu tranh những sai phạm của cán bộ, đảng viên… ít được tổ chức. Vấn đề này xuất phát từ sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của lãnh đạo đơn vị; từ nguồn kinh phí; từ ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong đơn vị.
Những vấn đề đặt ra nêu trên nhằm xác định được những tồn tại, khó khăn mà các đơn vị gặp phải, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các hoạt động văn hoá nghệ thuật. Do đó, để nâng cao chất lượng hoạt động văn hoá nghệ thuật, góp phần xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cần xác định những nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả, sát với thực tiễn của đơn vị và tỉnh Đồng Nai.
3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động văn hoá nghệ thuật nhằm góp phần xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai
Một là, nâng cao nhận thức của các cấp uỷ đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể, lãnh đạo và công chức, viên chức trong đơn vị về các hoạt động của văn hoá nghệ thuật và vai trò của hoạt động đối với việc xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Các cấp uỷ đảng cần quán triệt sâu sắc và triển khai nghiên cứu, học tập các văn bản chỉ đạo của cấp trên về xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh, về thực hiện hoạt động văn hoá văn nghệ như Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII, Nghị quyết 33-NQ/TW, Kết luận số 76-KL/TW, Nghị quyết 12-NQ/TW của Tỉnh uỷ Đồng Nai, Hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương và Tỉnh uỷ… Từ nhận thức đó, các cấp uỷ đảng tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp với tổ chức chính quyền, đoàn thể thực hiện các hoạt động văn hoá nghệ thuật; mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phát huy vai trò trách nhiệm, khả năng, sự sáng tạo, trí tuệ của mình trong tham gia các hoạt động văn hoá nghệ thuật được tổ chức ở đơn vị.
Hai là, lãnh đạo đơn vị cần xây dựng kế hoạch để xác định các hoạt động văn hoá nghệ thuật cụ thể triển khai thực hiện ở đơn vị, dự toán ngân sách, xác định thời gian thực hiện, nguồn nhân lực sát với điều kiện thực tế, đặc biệt chú trọng phát huy thế mạnh của đơn vị và của các cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị. Để triển khai có hiệu quả các hoạt động, lãnh đạo đơn vị cần đưa hoạt động đi vào nền nếp cụ thể hoá trong nội quy, quy định; phát động thành các phong trào thi đua tạo không khí hăng hái, nhiệt tình để mọi người cùng tham gia. Bên cạnh đó, lãnh đạo đơn vị cần nêu cao tinh thần nêu gương, gương mẫu trong tham gia, thực hiện; cần tăng cường tính nghiêm minh, kỷ luật, tự giác trong cán bộ, công viên chức. Mỗi đơn vị cần có sự chủ động, phát huy sự sáng tạo trong việc triển khai, tổ chức thực hiện các hoạt động văn hoá nghệ thuật, đưa đơn vị mình trở thành điển hình trong xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh từ đó tạo sự lan toả đến với các đơn vị khác như Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI chỉ rõ: “Mỗi địa phương, cộng đồng, cơ quan, đơn vị, tổ chức phải là một môi trường văn hóa lành mạnh, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, lối sống"[5].
Ba là, chú trọng, nâng cao hiệu quả các hoạt động chưa thực hiện tốt. Chẳng hạn, các đơn vị tăng cường tổ chức chiếu các bộ phim về lịch sử, về truyền thống dân tộc, về đấu tranh những sai phạm của cán bộ, đảng viên… như bộ phim Việt Nam “Đào, Phở, Piano", “Vĩ tuyến 17", phim tài liệu “Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa - Những dấu ấn lịch sử"… Mặc dù hiện nay với sự phát triển của công nghệ thông tin, các phương tiện truyền thông, mỗi người có thể tự tiếp cận với những bộ phim đó nhưng nếu tổ chức xem tập trung sẽ tạo được hiệu ứng, sự lan toả mạnh mẽ về nhận thức, tư tưởng, tình cảm thông qua những giá trị mà bộ phim mang tới. Các bộ phim được lựa chọn trình chiếu phải mang tính giáo dục, tính thẩm mỹ cao, giúp cho cán bộ, đảng viên, công chức viên chức nhận thức hiểu rõ hơn về lịch sử, các giá trị truyền thống của dân tộc, về tinh thần cách mạng… Từ đó phát huy tinh thần trách nhiệm, khả năng, năng lực, phẩm chất của mình trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, xây dựng đơn vị, địa phương ngày càng phát triển vững mạnh; những biểu biện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống được khắc phục và loại bỏ.
Bốn là, các đơn vị tham mưu, đơn vị chuyên môn liên quan đến hoạt động văn hoá nghệ thuật như Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh cần có sự phối hợp chặt chẽ trong ban hành các hướng dẫn, tổ chức các lớp tâp huấn về nghiệp vụ, về triển khai các hoạt động văn hoá nghệ thuật, các tiêu chí xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh. Bên cạnh đó, các đơn vị cần thường xuyên tổ chức hoạt động kiểm tra, giám sát và tiến hành sơ kết, tổng kết việc thực hiện hoạt động văn hoá nghệ thuật tác động đến xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh. Qua đó, các đơn vị tham mưu, chuyên môn kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn và xử lý, giải quyết những vướng mắc của các đơn vị trong quá trình thực hiện, đồng thời phát hiện, nêu gương các điển hình, mô hình trong triển khai các hoạt động văn hoá nghệ thuật góp phần xây dựng văn hoá công sở lành mạnh.
Có thể khẳng định, hoạt động văn hoá nghệ thuật là một giải pháp thiết thực, hiệu quả góp phần xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh trong công sở trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ giải pháp nêu trên vừa góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động văn hoá nghệ thuật vừa góp phần xây dựng môi trường văn hoá công sở lành mạnh đạt kết quả tích cực đồng thời góp phần xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc./.
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 144.
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam: Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9-6-2014 Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước".
[3] Nguyễn Phú Trọng: Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2023, tr.60.
[4] Tỉnh uỷ Đồng Nai: Nghị quyết 12-NQ/TW của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai ngày 12 tháng 12 năm 2023 về xây dựng và phát huy giá trị văn hoá, con người Đồng Nai trở thành nguồn lực và động lực cho phát triển toàn diện và bền vững.
[5] Đảng Cộng sản Việt Nam: Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9-6-2014 Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước".