1. Sự cần thiết khi xây dựng tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Đồng Nai
Công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ có vai trò đặc biệt quan trọng. Bởi như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “cán bộ là cái gốc của mọi công việc". Trong đội ngũ cán bộ của Đồng Nai, cán bộ lãnh đạo, quản lý là gốc của cái gốc đó, là lực lượng nòng cốt, là nhân tố quan trọng nhất trong bộ máy tổ chức Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị-xã hội của tỉnh.
Cán bộ lãnh đạo, quản lý là lực lượng nòng cốt trong xây dựng, hoạch định đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn và trực tiếp tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và cấp ủy, chính quyền địa phương. Do vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý là công việc hệ trọng, “then chốt" của mọi “then chốt", là một trong những việc căn bản, quyết định nâng cao năng lực cạnh tranh để Đồng Nai bức phá trong bối cảnh phải cạnh tranh rất gay gắt với các tỉnh trong vùng Đông Nam bộ để sở hữu những cơ hội giúp địa phương bức phá ở hiện tại và tương lai.
Để xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, trước hết phải xác định tiêu chuẩn cán bộ để làm cơ sở thực hiện các công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, đánh giá, đãi ngộ, luân chuyển, quản lý cán bộ một cách bài bản, đồng thời làm cơ sở để cán bộ phấn đấu, rèn luyện hoàn thiện bản thân, và còn là căn cứ để các cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị xây dựng các quy định có liên quan để từng bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị của tỉnh.
2. Những yêu cầu khi xây dựng tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai
Thứ nhất, phải trên cơ sở các quy định của Trung ương và tỉnh ủy Đồng Nai về đội ngũ cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Các quy định của Trung ương và tỉnh ủy Đồng Nai làm cơ sở xây dựng tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai hiện nay là Nghị quyết 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; Quy định số 89-QĐ/TW ngày 04/8/2017 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Quy định số 214-QĐ/TW ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; Quy định số 80-QĐ/TW ngày 18/8/2022 của Bộ Chính trị về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm giới thiệu cán bộ ứng cử; Nghị định số 29/2024/NĐ-CP ngày 06/3/2024 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn chức danh công chức lãnh đạo, quản lý trong cơ quan hành chính nhà nước; Nghị quyết số 08-NQ/TU ngày 18/11/2014 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về công tác cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo.
Khi xây dựng tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải trên cơ sở các quy định của Trung ương về tiêu chuẩn đội ngũ cán bộ, đồng thời phải cụ thể hóa sát với yêu cầu nhiệm vụ của cán bộ, đặc thù của Đồng Nai và mục tiêu phát triển của Đồng Nai trong tương lai.
Thứ hai, phải lượng hóa các tiêu chuẩn
Thực tế cho thấy, việc xác định tiêu chuẩn cán bộ là công việc rất khó khăn. Tiêu chuẩn cán bộ là cơ sở để tiến hành các nội dung công tác cán bộ nên các tiêu chuẩn phải được lượng hóa và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của từng loại cán bộ ở mỗi thời kì nhất định, sao cho tiêu chuẩn cán bộ được định ra không dừng lại ở nhận thức, quan niệm mà phải được triển khai hiệu quả trong thực tiễn, đồng thời đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của đất nước, địa phương, đơn vị. Tư duy định lượng là xu hướng trong đánh giá cán bộ, nhất là đánh giá năng lực của cán bộ thông qua các chỉ số hiệu suất công việc thật rõ ràng để việc đánh giá đi vào thực chất, tránh cảm tính. Song, cho đến nay, trong hệ thống các tiêu chuẩn cán bộ có những nội dung khó có thể lượng hóa được.
Thứ ba, tiêu chuẩn cán bộ phải toàn diện cả phẩm chất và năng lực
Tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý phải toàn diện bao gồm tiêu chuẩn về phẩm chất và năng lực, tiêu chuẩn chung cho đội ngũ cán bộ và tiêu chuẩn theo chức danh (bao gồm cả tính đặc thù về môi trường công tác của cán bộ ở từng lĩnh vực, địa phương khác nhau). Theo đó, tiêu chuẩn chung cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý gồm 5 tiêu chuẩn chính: chính trị tư tưởng; đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật; trình độ; năng lực, uy tín; sức khỏe, độ tuổi, kinh nghiệm. Tuy nhiên, còn phải tùy vào thực tiễn yêu cầu nhiệm vụ địa phương để xác định cụ thể các tiêu chuẩn đối với từng chức danh cán bộ, đồng thời phải thường xuyên rà soát, đánh giá để kịp thời có những điều chỉnh cho phù hợp.
Để đánh giá đúng cán bộ, khi xây dựng tiêu chuẩn cán bộ còn phải đề cập tới các mối quan hệ của cán bộ. Đó là mối quan hệ “với tự mình", “với người khác", “với tổ chức" và “với công việc". Đó là mối quan hệ giữa lời nói và việc làm, giữa nhận thức và hành động, giữa động cơ và hiệu quả, giữa nội dung và hình thức, giữa hiểu biết với thái độ và hành vi, ứng xử và tự ứng xử, đánh giá và tự đánh giá…Tiêu chuẩn cán bộ phải bao quát tất cả những biểu hiện ấy để qua đó thấu suốt bao gồm cả phẩm chất và năng lực của cán bộ.
Thứ tư, tiêu chuẩn cán bộ không nhất thành bất biến nhằm hướng đến xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
Công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ phải phục vụ nhiệm vụ chính trị. Vì vậy, cần phân định rõ các loại cán bộ, đặc thù môi trường công tác của cán bộ. Và, khi nhiệm vụ chính trị đã thay đổi thì cần phải kịp thời điều chỉnh tiêu chuẩn cán bộ cho phù hợp.
Mục tiêu của công tác cán bộ của Đảng ta đến năm 2030 là xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực và hiệu quả làm việc cao; có nhân cách chuẩn mực, làm chủ công việc lãnh đạo, quản lý đất nước trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chủ động hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19/5/2018 về “tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ" đã thẳng thắn nhìn nhận: “nhìn chung, đội ngũ cán bộ có lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống giản dị, gương mẫu, có ý thức tổ chức, kỷ luật, luôn tu dưỡng, rèn luyện, trình độ, năng lực được nâng lên…Nhiều cán bộ năng động, sáng tạo, thích ứng với xu thế hội nhập, có khả năng làm việc trong môi trường quốc tế…Tuy nhiên, năng lực của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều, có mặt còn hạn chế, yếu kém; nhiều cán bộ, trong đó có cả cán bộ cấp cao thiếu tính chuyên nghiệp, làm việc không đúng chuyên môn, sở trường; trình độ ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp và khả năng làm việc trong môi trường quốc tế còn nhiều hạn chế"[1]. Trên cơ sở đó, Nghị quyết đặt ra mục tiêu đến năm 2030, phải có từ 40-50% cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp chiến lược và phải có từ 25-35% cán bộ lãnh đạo, quản lý ở địa phương đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Vì vậy, tiêu chuẩn về năng lực của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai nhất định phải chú trọng năng lực làm việc trong môi trường quốc tế để làm cơ sở xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. 3. Thực trạng xây dựng tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Đồng Nai
Trong những năm vừa qua, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đủ sức lãnh đạo, quản lý sớm đưa Đồng Nai trở thành một trong những cực tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, thuộc nhóm đầu các tỉnh phát triển, tỉnh ủy đã có những chỉ đạo rất sâu sát, quyết liệt đối với công tác cán bộ. Từ đầu nhiệm kì đến nay, riêng về tiêu chuẩn cán bộ đã có 3 quy định được ban hành: Quy định số 02-QĐ/TU ngày 19/01/2021 về tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý; Quy định số 21-QĐ/TU ngày 27/3/2023 về tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý và Quy định Số 39-QĐ/TU ngày 17/6/2024 về tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý. Sự điều chỉnh, hoàn thiện kịp thời về tiêu chuẩn đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp thể hiện sự quan tâm đặc biệt của tỉnh ủy đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của địa phương. Đồng thời, qua đó cũng cho thấy yêu cầu ngày càng cụ thể, càng cao và toàn diện đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của tỉnh.
Quy định 39-QĐ/TU đã cho thấy sự hoàn thiện về tiêu chuẩn đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp của tỉnh trên cơ sở bám sát với các Quy định của Trung ương và phù hợp với thực tiễn yêu cầu nhiệm vụ ở từng cấp, từng lĩnh vực, từng chức danh công tác của cán bộ. Theo đó, đã cụ thể tiêu chuẩn của 25 nhóm cán bộ, từ cán bộ diện Trung ương quản lý đến cán bộ diện cấp ủy cấp huyện quản lý, bao gồm: (1) Bí thư Tỉnh ủy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; (2) Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; (3) Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; (4) Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh; Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh; (5) Cấp trưởng các ban đảng Tỉnh ủy, Văn phòng Tỉnh ủy, Trường Chính trị tỉnh, Báo Đồng Nai; (6) Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, cấp trưởng các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh; (7) Cấp phó các ban đảng Tỉnh ủy, Văn phòng Tỉnh ủy, Trường Chính trị tỉnh, Báo Đồng Nai; Thư ký Bí thư Tỉnh ủy; (8) Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, cấp phó các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh; (9) Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy; (10) Cấp trưởng các ban Hội đồng nhân dân tỉnh; Chánh Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh; Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, Chánh Thanh tra tỉnh và cấp trưởng các sở, ban, ngành thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; (11) Cấp phó các ban Hội đồng nhân dân tỉnh, Phó Chánh Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh; Phó Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, Phó Chánh Thanh tra tỉnh và cấp phó các sở, ban, ngành thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; (12) Cấp trưởng các đơn vị sự nghiệp thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng trường thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; (13) Cấp phó các đơn vị sự nghiệp thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; (14) Chủ tịch, thành viên Hội đồng thành viên (Hội đồng Quản trị), Tổng Giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng Giám đốc (Phó Giám đốc), người đại diện phần vốn nhà nước giữ các chức danh quản lý tại doanh nghiệp có vốn nhà nước; (15) Ủy viên Ban Chấp hành các đảng bộ trực thuộc tỉnh; (16) Ủy viên Ban Thường vụ các cấp ủy trực thuộc tỉnh; (17) Bí thư các cấp ủy trực thuộc tỉnh; (18) Phó Bí thư các cấp ủy trực thuộc tỉnh; Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố; (19) Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố; (20) Cấp trưởng, cấp phó các phòng, ban, đơn vị trực thuộc các ban đảng Tỉnh ủy, Văn phòng Tỉnh ủy, Trường Chính trị tỉnh, Báo Đồng Nai; Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh, các sở, ban, ngành, các đơn vị sự nghiệp thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh; (21) Cấp trưởng, cấp phó các cơ quan, đơn vị trực thuộc huyện ủy, thành ủy, Đảng ủy Khối Các cơ quan tỉnh, Khối Doanh nghiệp tỉnh; (22) Cấp trưởng, cấp phó Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội huyện, thành phố; (23) Cấp trưởng, cấp phó các ban thuộc Hội đồng nhân dân huyện, thành phố; các cơ quan, đơn vị thuộc Ủy ban nhân dân huyện, thành phố; (24) Ủy viên Ủy ban Kiểm tra huyện ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc tỉnh; (25) Bí thư, Phó Bí thư, Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Ngoài 5 tiêu chuẩn chung đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý theo Quy định của Trung ương, mỗi nhóm cán bộ còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn riêng theo chức danh, vị trí việc làm của cán bộ. Mặc dù đến năm 2030, theo yêu cầu đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp chiến lược phải có từ 40-50% và cán bộ lãnh đạo, quản lý ở địa phương phải có từ 25-35% đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Song đến nay, vẫn chưa có quy định cụ thể về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nên rất khó đánh giá đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai có đủ tỷ lệ như quy định hoặc có đảm bảo các yêu cầu về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế hay không. Có lẽ vì vậy, Quy định số 39-QĐ/TU chưa thể đề cập cụ thể tiêu chuẩn này.
4. Những vấn đề đặt ra về tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai
Xuất phát từ sự phát triển năng động của địa phương đang đặt ra những yêu cầu về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý. Những yêu cầu về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Đồng Nai phải phù hợp với thực tiễn của tỉnh, đồng thời phải gắn với những tiêu chí cốt lõi của đội ngũ cán bộ thời kỳ hội nhập. Ngoài những tiêu chuẩn đã đề cập trong Quy định 39-QĐ/TU, chúng tôi, mạnh dạn đề cập một số yêu cầu cơ bản về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Đồng Nai hiện nay như sau:
- Năng lực nghiên cứu, quán triệt, vận dụng các đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác đối ngoại.
- Năng lực nghiên cứu, nắm bắt luật pháp, thông lệ quốc tế; hiểu biết về phong tục, tập quán, các nền văn hóa của các nước;
- Năng lực đàm phán, giao tiếp với các đối tác là người nước ngoài;
- Năng lực thực hiện nhiệm vụ đối ngoại theo cương vị, chức trách của người cán bộ lãnh đạo, quản lý.
Như vậy, để có năng lực làm việc trong môi trường quốc tế, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở Đồng Nai phải đảm bảo những yêu cầu về trình độ và kỹ năng như sau:
- Về trình độ:
Cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải nắm vững các quan điểm của Đảng về hội nhập quốc tế.
Xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ đặt ra cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý phải nắm vững, trở thành kỹ năng xử lý thuần thục khi tác nghiệp hằng ngày, như giữa đối tác và đối tượng, hợp tác và đấu tranh, kiên định lợi ích quốc gia dân tộc và hội nhập quốc tế, hội nhập kinh tế là trọng tâm, hội nhập các lĩnh vực khác phải tạo thuận lợi cho hội nhập kinh tế và góp phần tích cực vào phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng, bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thúc đẩy văn hóa, xã hội.
Cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải có vốn hiểu biết về văn hóa, lịch sử của địa phương, dân tộc.
Hội nhập quốc tế sâu rộng đòi hỏi cán bộ phải trên cơ sở nền tảng văn hóa của địa phương, dân tộc thì mới khai thác tốt nhân tố thời đại phục vụ cho lợi ích quốc gia - dân tộc, mới có thể biến sức mạnh ngoại lực thành sức mạnh nội lực. Không có nền tảng văn hóa địa phương, dân tộc vững chắc, khi hội nhập cán bộ dễ bị “choáng ngợp" trước những cái mới lạ, dễ rơi vào tư duy lệ thuộc, vọng ngoại, xem nhẹ giá trị dân tộc. Nền tảng văn hóa địa phương, dân tộc chính là vốn hiểu biết về đất nước, con người, lịch sử, văn hóa của địa phương, của dân tộc không phải ở cái hình thức bề ngoài, mà phải thấm đẫm các giá trị minh triết của cha ông, trở thành phương pháp, cốt cách, giá trị của mỗi cán bộ cả trong tác nghiệp hằng ngày lẫn phong cách sống. Trong hội nhập quốc tế, nền tảng văn hóa còn giúp cho cán bộ luôn biết danh dự, tự tôn dân tộc để không tự ti, mà phải tìm cách bứt phá vươn lên; đồng thời không bị “mê hoặc" bởi những cái mới, mà luôn sáng suốt, biết chọn lọc cái phù hợp để học tập, không được bảo thủ, giáo điều. Trong môi trường làm việc quốc tế, mỗi cán bộ lãnh đạo, quản lý có sứ mệnh là những sứ giả quảng bá những giá trị văn hóa, cốt cách, tâm hồn con người Việt Nam với thế giới. Vì vậy, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải hiểu biết sâu sắc lịch sử và những giá trị đặc sắc của văn hóa địa phương, dân tộc, biết chắt lọc, kết hợp nhuần nhuyễn những giá trị truyền thống với tinh hoa văn hóa nhân loại trong công việc thuộc lĩnh vực được phân công. Đồng thời, phải luôn ý thức chia sẻ giá trị của nền văn hóa dân tộc và địa phương, giúp đối tác, bạn bè hiểu biết về Việt Nam, về địa phương mình. Sự hiểu biết về văn hóa còn giúp chia sẻ cách nhìn bao dung, tránh rơi vào định kiến hoặc áp đặt giá trị. Vậy nên, nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa XII cùng với yêu cầu nâng cao năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của cán bộ đã xác định giải pháp phải “chú trọng nội dung xây dựng Đảng về đạo đức, truyền thống lịch sử, văn hóa của dân tộc".
Cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải hiểu biết về định chế, luật pháp và thông lệ quốc tế cũng như văn hóa, phong tục, tập quán của các nước.
Để làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế, người cán bộ lãnh đạo, quản lý phải hiểu biết về định chế, luật pháp và thông lệ quốc tế; phải hiểu sâu sắc lịch sử, truyền thống, văn hóa, phong tục, tập quán của các đối tác; phải có đầy đủ những kiến thức về thể chế, hệ thống chính trị quốc tế và hiểu biết sâu sắc về chính trị quốc tế.
- Về kỹ năng
Người cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải có kỹ năng làm việc độc lập, kỹ năng tổ chức nhóm và làm việc nhóm và kỹ năng giao tiếp, nhất là kỹ năng giao tiếp bằng tiếng nước ngoài.
Cán bộ lãnh đạo, quản lý cần có kỷ luật cao; có khả năng làm việc độc lập trong điều kiện không phải lúc nào cũng có liên hệ được với bộ phận lãnh đạo ở trong nước; có khả năng tổ chức nhóm và làm việc nhóm. Trong các cuộc đàm phán, đối tác bao giờ cũng tìm cách áp đặt các luật chơi có lợi cho họ, nên cán bộ làm việc trong môi trường quốc tế phải thích ứng với cường độ lao động cao, có phong cách làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế. Nhất là phải giỏi ngoại ngữ, phải tự tin giao tiếp với đối tác nước ngoài, không cần đến bộ phận phiên dịch trong các cuộc đàm phán, ký kết. Ngoài ra, phải làm chủ cả về tin học, sử dụng thành thạo các phương tiện kỹ thuật số.
Người cán bộ lãnh đạo, quản lý không chỉ giao tiếp giỏi, mà còn phải nắm vững nghệ thuật đàm phán, thương lượng, biết cách chia sẻ các giá trị chung, quảng bá những giá trị của dân tộc, của địa phương mình khi làm việc với các đối tác quốc tế. Việc quảng bá đó được thực hiện phổ biến thông qua tương tác trên nền tảng đa phương tiện, qua các ứng dụng số, mạng xã hội.
Người cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai phải có khả năng nắm bắt, đánh giá, dự báo tình hình.
Cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh có một nhiệm vụ rất quan trọng và nặng nề là tham mưu cho tỉnh ủy, ủy ban nhân dân tỉnh, các sở, ngành về chính sách đối ngoại. Vì vậy, người cán bộ lãnh đạo, quản lý phải có tầm nhìn xa nhưng phải gắn với thực tế, có năng lực thích ích nhanh và phù hợp. Họ có vai trò như một nhà thiết kế chiến lược, tức là người làm việc hiệu quả nhờ vào khả năng dự đoán tương lai, làm chủ các tình huống dựa vào việc nhận thức được các cơ hội và rủi ro. Một người lãnh đạo, quản lý thực sự có tầm chiến lược bao giờ cũng có mối quan tâm hàng đầu đến sự phát triển của toàn bộ hệ thống.
Trên cơ sở những khuyến nghị của tác giả về những yêu cầu về năng lực làm việc trong môi trường quốc tế của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai sẽ gợi mở cách tiếp cận về tiêu chuẩn đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đồng Nai trong bối cảnh Đồng Nai đang hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng để trên cơ sở đó xây dựng một đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu cho sự phát triển của Đồng Nai ở hiện tại và tương lai.
TS. Vũ Thị Nghĩa
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2018, tr.47.